Osada, której nie ma

Czajcze było osadą leżącą między Bałtykiem a jeziorem Jamno w gminie Mielno. Była to typowo rybacka osada, licząca kilkanaście chałup. Powstała na przełomie wieków XIV i XV.

Pierwszymi osadnikami byli przybysze z Fryzji. Nazywała się po niemiecku Deep. Polska nazwa „Czajcze” została nadana w 1948 roku.

W XIV wieku osada stała się własnością Koszalina, który utworzył w niej składy towarowe dla swoich kupców. W Czajcze znajdował się port, ale niszczenie lasów porastających wydmy przyczyniło się do pogorszenia warunków żeglugowych. W połowie XV wieku, po silnym sztormie, korzystanie z portu znacznie ograniczono, a w końcu mogły tu zawijać jedynie małe łodzie rybackie.

Na początku XIX wieku wykopano nowy kanał, ale już po roku zasypał go piach i kamienie. Nowe próby podejmowano znowu, ale prace szły na marne. W ich wyniku powstała na środku wyspa, na której z czasem utworzono ptasi rezerwat. Prace przy kanale dalej trwały. Obsadzano wydmy roślinną, kopano, zabezpieczano brzegi. Dopiero po 1913 roku można było z niego korzystać. Przerzucono nad nim szeroki drewniany most. Kanał spełniał swoją funkcje do 1945 roku. Wtedy osadę zajęli Rosjanie, a część mieszkańców została ewakuowana. Co stało się z pozostałymi - nie wiadomo. Od 1947 – 1951 roku mieszkali w Czajcze polscy osadnicy. W 1951 roku władze zdecydowały o likwidacji osady. Jej teren zajęły wojska Ochrony Pogranicza. Dzisiaj można znaleźć na terytorium dawnej wsi pozostałości po dawnych budynkach.